Inleiding
Zo had het moeten zijn
Volgens de planning was het een doodgewone vergadering met
doodgewone punten zij het dat één ervan was het vaststellen van de begroting
2020-2023. Maar volgens het systeem is dat niet meer dan de boekhoudkundige
vertaling van de kadernota.
Het liep echter wat anders. Er werd aan aantal punten aan de agenda toegevoegd zodat voorspeld kon worden dat twee avonden nauwelijks genoeg zou zijn. Maar daar rekening mee houden doet men niet.
Eerste aanvulling: de ombuiging van de begroting
Helaas was de ontwerp kadernota zo negatief dat de
gemeenteraad er geen gat in zag, beter
gezegd het was één en al gat. En evenals vorig jaar zijn de problemen
doorgeschoven naar de
begrotingsbehandeling zonder daar in de planning rekening mee te houden. Ondanks
de uitspraak van vorig jaar: “dat nooit meer” kwam er toch weer een ambtelijke
lijst met mogelijke bezuinigingen. Evenals vorig jaar werd daarover geen
overleg gepleegd met de organisaties die de ombuigingen zouden moeten
realiseren. Pas na de formele publicatie kwamen de slachtoffers er achter wat zou
gaan gebeuren. Dat leidde tot protesten gevolgd door verzachtende amendementen,
een aantal insprekers in de raadsvergadering en een groot aantal
belangstellenden voor de vergadering. Verwacht kon worden dat de beschikbare
vergadertijd alleen al met dit onderwerp zou zijn gevuld.
Tweede aanvulling: het resultaat van de motiemarkt
In het voorjaar was besloten een motiemarkt te houden.
De initiatiefnemers vinden dit een prima middel om de betrokkenheid van de
inwoners bij het bestuur te vergroten. Volgens de planning zou de apotheose van
dit evenement, de presentatie en de behandeling van de moties die diverse
fracties op grond van ingebrachte ideeën hadden opgesteld, plaats vinden in
dezelfde raadsvergadering als de begroting. Je zou toch verwachten dat voor de
glorieuze afsluiting van zo’n evenement een eigen vergadering zou zijn
georganiseerd.
Nu is de werkwijze van de raad zo dat dergelijke moties niet
op de agenda worden geplaatst. En zelfs het bijzondere karakter van deze moties
was geen aanleiding af te wijken. Waarschijnlijk voor velen als verrassing werden de moties
aan het begin van de vergadering alsnog achteraan de agenda toegevoegd.
Gelukkig waren de indieners van ideeën die tot een motie hebben geleid wel
persoonlijk uitgenodigd, zij het dat zij geduldig meer dan een week op hun
beurt moesten wachten.
Derde aanvulling: de kader-stellende notitie voor de
herontwikkeling van het scheepswerfterrein
De behandeling van die notitie was voor de
septembervergadering gepland. Toen werd echter een voorstel gedaan het van de
agenda af te voren. Bij de stemming daarover staakte de stemmen. En dus hoefde
deze vergadering alleen opnieuw worden gestemd over het voorstel het voorstel
niet te behandelen. En zo stond het ook op de agenda. Inmiddels waren er ook
nog twee amendementen ingediend. Gelukkig werd daarop besloten het
oorspronkelijke voorstel en de twee amendementen ook inhoudelijk te bespreken.
En zo geschiedde met als verrassend gevolg dat ze alle drie werden verworpen.
Drie maal is niet voor niets scheepsrecht. Dat koste wel vergadertijd.
Vierde aanvulling: de gemeentelijke herindeling in het
Land van Cuijk
Eigenlijk was er sprake van drie afzonderlijke extra’s om er
voor te zorgen dat er op 5 november voldoende gesprekstof zou zijn.
·
VPGrave, D66, Keerpunt 2010 en Liberaal land van
Cuijk (llvc-Grave) hadden een actie ondernomen om, ondersteund door een massaal
ondertekende petitie, een motie in te dienen om het college te verzoeken een
opiniepeiling te houden over de vraag of Grave zelfstandig moest blijven of
zich zou aansluiten bij de fuserende gemeenten Boxmeer, Cuijk en St. Anthonis.
Die petitie werd voor de vergadering aan de voorzitter aangeboden.
·
In een (voor een selecte groep kritische
burgers) openbare werkbijeenkomst over de nu formeel aangekondigde samenvoeging
van Boxmeer Cuijk en St. Anthonis was afgesproken dat in deze raadsvergadering
“heldere afspraken worden gemaakt of de raad wel of niet een zienswijze gaat
voorbereiden en wat daarvoor moet gebeuren om hiertoe te komen.” Wat je noemt
een open vraagstelling.
·
Bij het begin van de vergadering kwam Keerpunt
2010 met een motie met de bedoeling, in ieder geval volgens de
aankondiging, de gemeente Grave op te
heffen.
De petitie werd voor de vergadering onder grote
belangstelling aan de voorzitter overhandigd.
Slot van de inleiding
Uiteindelijk had toch iedereen wel door dat de kans groot
zou zijn dat om 22:30 uur de agenda niet zou zijn afgewerkt. Aangezien
aangenomen kon worden dat het publiek niet in alle onderwerpen zou zijn
geïnteresseerd en toegevoegde agendapunten gewoonlijk, zoals het woord al zegt,
als laatste worden behandeld werd de volgorde aangepast. Niemand kwam daarbij op het idee de gespreksstof bij voorbaat over 2 avonden te verdelen.
De volgorde werd nu:
eerst de gemeentelijke herindeling, dan de begroting en de scheepswerf en de
rest van de oorspronkelijke agenda en dan als laatste de motiemarktmoties.
Niemand durfde kennelijk bij voorbaat te zeggen dat dit alles vandaag niet zou
lukken en dus werden de indieners van ideeën veroordeeld alles bij te wonen.
Dan nu mijn commentaar op de behandeling van de vier
aanvullingen in de volgorde waarin zij zijn behandeld
Gemeentelijke herindeling ofwel blijft Grave zelfstandig
of niet.
Alle partijen zeggen te streven naar het beste voor de
inwoners en er moet goed naar die inwoners worden geluisterd. Maar over hetgeen
het beste is en de wijze waarop je zou moeten
luisteren werden de partijen, ook zoals verwacht het niet eens.
VPGrave, D66 en LlvC-Grave vinden één gemeente Land van
Cuijk de beste optie. Omdat ze kunnen tellen en dus weten dat in de huidige
verhoudingen daarvoor in de raad geen meerderheid is werd een
initiatiefvoorstel om mee te doen aan de fusie, eventueel ondersteund door een
petitie blijkbaar niet aangedurfd. Een nieuwe opiniepeiling zal mogelijk een
andere uitslag geven dan de vorige en als alle partijen daar goed naar zouden
luisteren kon de meerderheid voor die ene gemeente misschien wel zijn te
vinden. Met meer dan 1000 ondertekenaars van de petitie dacht men wel indruk te
kunnen maken.
LPG was en bleef op het standpunt dat de gemeente Grave
moest blijven zoals ze nu is. Alleen de inmiddels onmogelijk geworden
combinatie met Cuijk en Mill zou aanvaardbaar zijn. Aan een nieuwe
opiniepeiling heeft LPG geen behoefte. Dat LPG de eigen(aardig)heid van
Escharen, Gassel, Grave en Velp wil bewaren juicht iedereen toe. Maar waarom
daarvoor deze vier ook al verschillende gemeenschappen een eigen, maar toch gemeenschappelijke, gemeenteraad nodig zou zijn is niet heb ik
nog niet gehoord of gezien.
Keerpunt 2010 kwam met de motie met volgens de aankondiging als
doel de gemeente Grave op te heffen. De tekst van de motie gaat echter niet
verder dan dat het college opdracht zou krijgen een referendum mogelijk te
maken met één vraag waar ja of nee op geantwoord kon worden. Omdat bij
dergelijke vragen de mensheid de neiging heeft met “nee” te antwoorden zou het
nog een leuke discussie kunnen opleveren welke vraag het eventueel moet worden.
Het CDA is er tot nu toe goed in geslaagd de eigen mening
onder tafel overeind te houden zonder de coalitie met LPG in gevaar te brengen.
LPG heeft er daarbij vanaf gezien haar standpunt door te drukken. Kort gezegd.
Alles is er op gericht deze coalitie tot de volgende verkiezingen in stand te
houden.
Het CDA kwam, gesteund door LPG, deze keer wel met een
bijzondere constructie vast gelegd in een motie. In de aanloop van die motie
wordt geconstateerd dat LPG voor zelfstandigheid is en het CDA voor
herindeling. Dit mag best een verduidelijking van de situatie worden genoemd.
Maar wat doe je met deze constatering? Hoe verenig je in één
uitspraak het onverenigbare. De tekst beginnende met:
(De raad van de gemeente Grave, in vergadering bijeen op 5
november 2019)
“
spreekt
uit dat:
De inwoners van Escharen, Gassel, Grave en Velp (op basis van feiten en
cijfers, door middel van een breed en uitvoerig maatschappelijk debat over de
verschillende mogelijkheden) betrokken worden bij en goed geïnformeerd worden
over de bestuurlijke toekomst van de gemeente Grave, alvorens zij zich daarover
uitspreken op een moment waarop een zo hoog mogelijke opkomst gegarandeerd is;
“
Het minste wat je
hierover kunt zeggen is dat de gemeenteraad van Grave dan rijkelijk laat is met
deze uitspraak. De raden van de vijf gemeenten zijn al meer dan vijf jaar bezig
met te zoeken naar de beste bestuursvorm en hebben die in 2017 ook gevonden.
Het CDA van Grave, in de persoon van de huidige wethouder, heeft daarin een
belangrijke rol gespeeld. Nu is het de bedoeling dat de bevolking zich goed
geïnformeerd uitspreekt over de bestuurlijke toekomst op een moment waarop een
zo hoog mogelijke opkomst gegarandeerd is.
Hoe organiseer je dat en
wat doe je met die uitspraak van de bevolking. Het is uiteindelijk de
gemeenteraad die de beslissing neemt en in de huidige raad liggen de meningen
al vast. Daar helpt geen opiniepeiling van de oppositie en ook deze uitspraak
van de coalitie aan.
De indieners van de motie
hebben hier het volgende op gevonden door te vervolgen met:
Neemt kennis van:
Het voornemen van LPG en CDA om dienaangaande met een
initiatiefraadsvoorstel te komen.
Dat belooft wat,
maar voorlopig betekent het wel weer uitstel van enige gerichte actie.
De bedoeling van de
hele discussie was dat “heldere afspraken worden gemaakt of de raad wel
of niet een zienswijze gaat voorbereiden en wat daarvoor moet gebeuren om
hiertoe te komen.”
Het was van te voren
wel duidelijk dat dat geen eenvoudige opgave zou zijn. In de motie is dat als
volgt aangegeven:
“
Draagt het college van burgemeester en wethouders op:
Liefst in samenspraak met het dagelijks-bestuursorgaan van de gemeente
Mill en Sint Hubert, een concept-zienswijze op het herindelingsontwerp Cuijk,
Boxmeer, Sint Anthonis voor te bereiden met betrekking tot de toekomst van de
werkorganisatie Cuijk-Grave-Mill, gelet de belangen van de dienstverlening aan
de burgers van Escharen, Gassel, Grave en Velp enerzijds en die van de medewerkers
anderzijds;
“
Op het eerste gezicht is
het alleen de bedoeling aandacht te vragen de consequenties van de fusie BCA
voor het ambtelijk apparaat, waarvoor Grave een samenwerkingsverband met Cuijk
en Mill heeft. Maar daarbij is een inzicht op de mening van Grave over de
herindeling waar het overgaat onvermijdbaar. De eerste reactie op zo’n
zienswijze zal de vraag zijn wat Grave zelf gaat doen. De eenvoudigste manier
om de in de opdracht aan het college genoemde belangen te waarborgen is meedoen
aan de fusie. Als Grave dat niet wil heeft Grave een eigen ambtelijk apparaat
nodig. Overname van een deel van de CGM-medewerkers zou dan een aanpak zijn.
De opdracht aan het
college heeft ook een pikant kantje. De burgemeester maakt deel uit van het
college, is zelfs portefeuillehouder, en heeft uitgesproken dat hij wel een
mening heeft over de bestuurlijke organisatie, maar dat hij die alleen in de
meest strikte privé-situatie uit. Laat ik me op dit moment beperken tot
afwachten. Mijn mening is dat het college niet met een voorstel kan komen waar de
portefeuillehouder niet achter staat.
De discussie over de
problematiek en de moties was afhankelijk van degene die sprak prikkelend of
zalvend zonder wezenlijk iets nieuws te bieden. De mededeling dat het CDA zelfs
bereid is de klok jaren terug te zetten door te willen onderzoeken of een fusie
met Oss of Uden tot de mogelijkheden behoort werd zo te zien door niemand
serieus genomen
Alle bij elkaar past de
behandeling van de bestuurlijke toekomst van Grave met als resultaat dat de
moties vanuit de oppositie zijn verworpen en die van de coalitie is aangenomen
goed in de strategie om deze periode geen harde uitspraken te doen en zo te
coalitie in stand te houden. Naar mijn mening past dat echter niet in het
streven naar het beste voor de inwoners. En of je de aangenomen motie nu een
heldere afspraak mag noemen zal afhangen van de reactie van het college op deze
motie.
Tot slot: ik heb tot nu
toe geen woord gewijd aan de opstelling van de VVD. En toch is die opstelling,
gekenmerkt door buiten schot blijven, interessant. Diverse malen probeerde de hele
VVD-fractie een einde te maken aan de discussie en werd voorgesteld maar te
gaan stemmen. Als hij direct zijn zin had gekregen was hetzelfde resultaat een
dik uur eerder bereikt. Maar een raadsvergadering is nu eenmaal iets meer dan
een besluitmachine.
Dat de vertegenwoordiger
van de VVD een voorkeur heeft voor zelfstandig blijven is al eerder duidelijk
geworden. Of de VVD-achterban er ook zo over denkt is een vraag. Tot
nu toe was zijn persoonlijke opstelling goed te verenigen met het stemgedrag
van de VVD-fractie. Het volgende scenario had die fractie mogelijk gedwongen
kleur te bekennen
Stel dat de raad van
Grave wordt gedwongen te beslissen te kiezen tussen meedoen aan één gemeente
Land van Cuijk (of Mill daaraan meedoet is wel belangrijk, maar niet voor dit
voorbeeld). LPG zal tegen zijn. Het CDA zal gezien de huidige opstelling voor
moeten stemmen onder het motto principes gaan voor pluche. Van Keerpunt 2010
kan worden verwacht dat die partij tegen stemt. Dan moet de beslissende stem van
de VVD komen.
Dit lijkt mij een leuke
cliffhanger voor deze soap waarbij iedere raadsvergadering een leuke aflevering
is.
Wordt dus binnenkort
vervolgd.
Leo de Vreede
